
Kinh phí công đoàn: Quy định và nghĩa vụ doanh nghiệp
Kinh phí công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các hoạt động công đoàn tại các cấp độ khác nhau. Đây là nguồn tài chính do doanh nghiệp trích nộp từ quỹ lương người lao động nhằm đảm bảo quyền lợi và hoạt động của tổ chức công đoàn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy trình và các quy định liên quan đến việc trích nộp kinh phí công đoàn một cách cụ thể và minh bạch.
1. Mức đóng kinh phí công đoàn và quy trình nộp
Theo quy định tại Điều 5 và khoản 3 Điều 7 Nghị định 191/2013/NĐ-CP, mức đóng kinh phí công đoàn được xác định bằng 2% tổng quỹ tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội cho người lao động. Quỹ tiền lương này bao gồm tổng mức tiền lương của những người lao động thuộc diện tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc. Khoản kinh phí này sẽ được hạch toán trực tiếp vào chi phí sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của doanh nghiệp trong kỳ.
Về việc thu kinh phí, Liên đoàn Lao động cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận kinh phí này, hoặc có thể ủy quyền cho Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở thu hộ. Các đơn vị thuộc Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở gồm có:
- Liên đoàn Lao động huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.
- Công đoàn ngành địa phương.
- Công đoàn các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao.
- Công đoàn Tổng doanh nghiệp và các Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở khác.
(Tham khảo khoản 3 Điều 7 Quyết định 174/QĐ-TLĐ năm 2020)
Do vậy, doanh nghiệp cần liên hệ trực tiếp với Liên đoàn Lao động cấp tỉnh để được hướng dẫn cụ thể về địa điểm và phương thức nộp kinh phí công đoàn. Đồng thời, các hướng dẫn chi tiết về việc nộp tiền mặt hay chuyển khoản, cũng như thông tin tài khoản nhận tiền sẽ được cung cấp để đảm bảo quy trình thực hiện đúng quy định.
2. Mức đóng kinh phí công đoàn và phân phối nguồn thu tài chính năm 2023
Theo khoản 2 Mục I và khoản 1 Mục III Quyết định 8086/QĐ-TLĐ năm 2023 cùng với Điều 1 Quyết định 8108/QĐ-TLĐ năm 2023, kinh phí công đoàn mà Công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp được giữ lại để sử dụng được quy định cụ thể như sau:
Đối tượng | Mức đóng kinh phí công đoàn | Phân phối nguồn thu tài chính |
Có Công đoàn cơ sở | 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội cho người lao động | - Công đoàn cơ sở được sử dụng 70% tổng số thu đoàn phí công đoàn và 75% tổng số thu kinh phí công đoàn. - 30% tổng số thu đoàn phí công đoàn và 25% tổng số thu kinh phí công đoàn sẽ được phân phối cho các cấp công đoàn trên cơ sở. |
Không có Công đoàn cơ sở | 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội cho người lao động | Doanh nghiệp phải nộp 100% kinh phí công đoàn cho Công đoàn cấp trên, và nguồn kinh phí này không được Công đoàn cấp trên doanh nghiệp sử dụng. |
Như vậy, đối với doanh nghiệp có Công đoàn cơ sở, phần lớn nguồn kinh phí công đoàn được giữ lại và sử dụng trực tiếp cho các hoạt động tại doanh nghiệp. Trong khi đó, doanh nghiệp chưa thành lập Công đoàn cơ sở sẽ phải nộp toàn bộ kinh phí cho Công đoàn cấp trên, nhưng nguồn này sẽ không được sử dụng cho hoạt động của Công đoàn cấp trên doanh nghiệp.
3. Phương thức đóng kinh phí công đoàn
Doanh nghiệp có trách nhiệm đóng kinh phí công đoàn đồng thời với việc đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động hàng tháng. Nghĩa vụ này áp dụng cho mọi doanh nghiệp, bất kể đã thành lập Công đoàn cơ sở hay chưa.
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp, nếu trả lương theo chu kỳ sản xuất, kinh doanh, việc đóng kinh phí công đoàn có thể thực hiện theo tháng hoặc quý, phù hợp với thời điểm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Phương thức này sẽ được thực hiện dựa trên thỏa thuận đăng ký giữa doanh nghiệp và tổ chức công đoàn.
(Tham khảo Điều 4 và Khoản 2, 3 Điều 6 Nghị định 191/2013/NĐ-CP)
4. Bổ sung nguồn thu kinh phí công đoàn và phân bổ chi tiêu
Theo khoản 3 Điều 5 Quyết định 4290/QĐ-TLĐ năm 2022, công đoàn cơ sở của doanh nghiệp được phép phân bổ nguồn thu kinh phí công đoàn vào các khoản chi sau đây:
- Chi trực tiếp chăm lo, bảo vệ và đào tạo đoàn viên, người lao động: Tối thiểu 60% nguồn thu kinh phí công đoàn được sử dụng để tổ chức các hoạt động chăm lo, bảo vệ quyền lợi, đào tạo, bồi dưỡng và tập huấn cho đoàn viên và người lao động.
- Dự phòng cho hoạt động bảo vệ đoàn viên, người lao động: Tại những đơn vị có quan hệ lao động phức tạp, công đoàn cơ sở phải dành tối thiểu 25% trong mục chi này làm nguồn dự phòng cho các hoạt động bảo vệ đoàn viên và người lao động. Nếu sau 2 năm liên tiếp không sử dụng khoản dự phòng này, công đoàn cơ sở có thể chuyển nguồn sang chi cho các hoạt động chăm lo và đào tạo.
- Chi tuyên truyền, vận động: Tối đa 25% nguồn thu kinh phí công đoàn được dành cho công tác tuyên truyền và vận động đoàn viên, người lao động.
- Chi quản lý hành chính: Tối đa 15% nguồn thu kinh phí công đoàn được sử dụng cho các hoạt động quản lý hành chính của công đoàn cơ sở.
5. Mức xử phạt khi trích nộp kinh phí công đoàn chậm
Theo quy định tại Điều 38 và khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp sẽ chịu mức xử phạt hành chính khi chậm nộp kinh phí công đoàn như sau:
- Phạt tiền từ 12% đến dưới 15% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn tại thời điểm lập biên bản vi phạm, với mức phạt tối đa không quá 150 triệu đồng.
- Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Cụ thể, trong vòng 30 ngày kể từ ngày có quyết định xử phạt, doanh nghiệp phải nộp đầy đủ số tiền kinh phí công đoàn còn thiếu hoặc chậm đóng cùng với khoản tiền lãi phát sinh. Mức lãi suất áp dụng là mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất được công bố bởi các ngân hàng thương mại nhà nước tại thời điểm xử phạt.
Việc tuân thủ đúng hạn nghĩa vụ nộp kinh phí công đoàn không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt nặng mà còn góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động và sự phát triển bền vững của tổ chức công đoàn.
Câu hỏi liên quan
1. Kinh phí Công đoàn có bắt buộc không?
Trả lời:
Có. Theo quy định tại Nghị định 191/2013/NĐ-CP, kinh phí Công đoàn là khoản đóng bắt buộc mà tất cả doanh nghiệp, tổ chức – không phân biệt có hay chưa thành lập Công đoàn cơ sở – phải thực hiện hằng tháng. Đây là nghĩa vụ của người sử dụng lao động nhằm đảm bảo hoạt động của tổ chức Công đoàn các cấp.
2. Mức đóng kinh phí Công đoàn là bao nhiêu?
Trả lời:
Mức đóng kinh phí Công đoàn được quy định là 2% trên quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Quỹ tiền lương này bao gồm tổng mức tiền lương của những người lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Khoản kinh phí này được tính vào chi phí hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
3. Kinh phí Công đoàn được sử dụng như thế nào?
Trả lời:
Nguồn kinh phí Công đoàn sau khi được trích nộp sẽ được sử dụng cho các hoạt động chăm lo, bảo vệ quyền lợi của người lao động. Cụ thể:
- Công đoàn cơ sở được sử dụng 75% nguồn thu kinh phí Công đoàn để phục vụ hoạt động tại đơn vị.
- Trong đó, tối thiểu 60% được dùng cho việc chăm lo, đào tạo, tập huấn, bảo vệ quyền lợi đoàn viên.
- Ngoài ra, phần còn lại được phân bổ cho các hoạt động tuyên truyền, quản lý hành chính, dự phòng khi có tranh chấp lao động.
- Nếu doanh nghiệp chưa có Công đoàn cơ sở thì 100% kinh phí sẽ nộp lên Công đoàn cấp trên để thực hiện các chức năng thay thế.