
TỘI NHẬN HỐI LỘ HOÀN THÀNH KHI NÀO THEO QUY ĐỊNH
Tội nhận hối lộ, một trong những hành vi tham nhũng đáng lên án trong xã hội, đã luôn thu hút sự quan tâm và chú ý của các hệ thống pháp luật trên khắp thế giới. Tuy nhiên, để xác định rõ thời điểm tội phạm này được coi là hoàn thành theo quy định pháp luật, đòi hỏi sự hiểu biết và tinh thần phân tích kỹ lưỡng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về quy định về thời điểm tội nhận hối lộ được coi là hoàn thành, cùng với những quan điểm và tiêu chuẩn được áp dụng trong các tình huống khác nhau.
1.Thế nào là nhận hối lộ?
Nhận hối lộ là một hành vi bị cấm theo quy định của pháp luật hình sự. Hành vi này liên quan đến người có chức vụ hoặc quyền hạn, có thể trực tiếp hoặc thông qua trung gian, nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào, có thể là tiền bạc, tài sản, hay các lợi ích khác, với mục đích làm hoặc không làm một việc gì đó, dựa trên yêu cầu hoặc lợi ích của người đưa hối lộ.
Hành vi này được xem là một dạng tham nhũng và có tiềm năng gây hại cho xã hội, đồng thời can thiệp vào hoạt động bình thường của các cơ quan và tổ chức. Theo quy định của Bộ luật Hình sự, tội nhận hối lộ thuộc một trong các tội phạm liên quan đến việc sử dụng chức vụ công quyền.
2. Cấu thành tội phạm của tội nhận hối lộ được quy định như thế nào?
– Chủ thể của tội phạm
Tội phạm nhận hối lộ bao gồm hai nhóm chủ thể chính, cụ thể như sau:
- (i) Nhóm chủ thể thứ nhất: Nhóm này bao gồm những người có chức vụ và quyền hạn trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội và tổ chức chính trị hoặc tổ chức chính trị của nhà nước.
- (ii) Nhóm chủ thể thứ hai: Là những người có chức vụ và quyền hạn trong các doanh nghiệp và tổ chức ngoài nhà nước. Điều này đánh dấu một sự mở rộng so với quy định trước đó trong Bộ luật hình sự năm 1999.
– Khách thể của tội phạm
- Tội nhận hối lộ thường liên quan đến các hành vi xâm phạm đến hoạt động chính đáng và bình thường của các cơ quan và tổ chức do nhà nước quy định.
- Đối tượng của tội nhận hối lộ thường là tiền bạc, tài sản hoặc các giấy tờ có giá trị tài sản. Nếu một người có chức vụ không nhận tiền bạc hoặc tài sản mà thay vào đó nhận tình cảm của người khác giới, thì hành vi đó không được coi là việc nhận hối lộ.
– Mặt chủ quan
- Người phạm tội nhận hối lộ thực hiện hành vi này một cách có ý định trực tiếp. Nghĩa là họ biết rõ rằng hành vi của họ có tiềm năng gây hại cho xã hội, họ hiểu được hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra.
- Không có trường hợp nào việc nhận hối lộ được thực hiện do cố ý gián tiếp. Người phạm tội luôn có ý muốn thực hiện hành vi vi phạm.
– Về mặt khách quan của tội phạm
Tội nhận hối lộ liên quan đến việc "nhận" hối lộ từ người khác nhằm mục đích làm hoặc không làm một việc gì đó vì lợi ích cá nhân. Người nhận hối lộ lợi dụng chức vụ và quyền hạn của họ để nhận tiền bạc, tài sản hoặc các lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào, để làm hoặc không làm một việc gì đó theo yêu cầu hoặc vì lợi ích của người đưa hối lộ.
Hành vi nhận hối lộ có thể được thực hiện trực tiếp hoặc thông qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác (trường hợp sẽ nhận là khi người có chức vụ chưa nhận tiền bạc hối lộ nhưng đã có sự thỏa thuận về việc nhận hối lộ sau khi thực hiện xong một việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ).
Trong một số trường hợp, người có chức vụ có thể nhận quà biếu sau khi đã thực hiện công việc của họ đúng chức trách, nhưng điều quan trọng là không có sự thỏa thuận trước về việc tặng quà biếu và người nhận quà biếu thực hiện công việc của họ đúng chức năng và quyền hạn, không có lợi ích cá nhân, và quà biếu được coi như biểu hiện sự biết ơn và đạo đức.
3. Tội nhận hối lộ hoàn thành khi nào theo quy định?
Theo quy định mới, tội nhận hối lộ được coi là hoàn thành tại một trong hai thời điểm sau đây:
– Thời điểm nhận hối lộ (trường hợp không chủ động đòi hối lộ):
- Trong trường hợp người có chức vụ hoặc quyền hạn không tự mình đòi hối lộ mà nhận hối lộ từ bên khác, thì thời điểm hoàn thành tội nhận hối lộ được tính từ lúc họ nhận được hối lộ.
– Thời điểm thứ hai là thời điểm đòi hối lộ:
- Trong tình huống mà bên đưa hối lộ không có thỏa thuận trước với người có chức vụ hoặc quyền hạn, nhưng họ đưa hối lộ đồng thời với việc đưa ra yêu cầu đối với người có chức vụ hoặc quyền hạn, và người đó đã chấp nhận (nghĩa là họ nhận hối lộ và đồng ý với đề nghị của người đưa hối lộ), thì thời điểm hoàn thành tội phạm này được tính từ lúc người có chức vụ hoặc quyền hạn chấp nhận đề nghị từ bên đưa hối lộ. Điều này đồng thời là thời điểm hoàn thành tội nhận hối lộ.
Những quy định này giúp xác định rõ thời điểm hoàn thành tội nhận hối lộ dựa trên các tình huống cụ thể và sự tương tác giữa người có chức vụ, quyền hạn và bên đưa hối lộ.
4. Nhận quà sau khi đã làm đúng chức trách, nhiệm vụ có vi phạm tội nhận hối lộ không?
Về vấn đề này, đã xuất hiện các quan điểm sau:
Thứ nhất: Trong trường hợp không có thỏa thuận nào giữa người có chức vụ và người tặng quà biếu về việc tặng quà, và người nhận quà biếu thực hiện công việc của họ đúng chức trách và quyền hạn, và làm điều này một cách vô tư, thì quà biếu thường được coi như một biểu hiện của sự biết ơn, đạo đức, và tấm lòng của người Việt Nam. Trong trường hợp như vậy, việc nhận quà biếu không được coi là vi phạm tội nhận hối lộ.
Thứ hai: Nếu việc nhận quà biếu trở nên thường xuyên, có sự tập trung, và mặc dù không có thỏa thuận cụ thể về việc tặng quà biếu, nhưng giá trị của các món quà biếu trở nên lớn và người đưa quà biếu có ý đồ ẩn đằng sau, tức là muốn sử dụng quà biếu như một hình thức hối lộ, thì việc này có thể coi là vi phạm tội nhận hối lộ.
Thứ ba: Đối với những công việc và ngành nghề có quy định cụ thể cấm nhận quà biếu dưới mọi hình thức và giá trị nào, việc nhận quà biếu trong trường hợp này được coi là vi phạm tội nhận hối lộ.
Như vậy, việc xác định vi phạm tội nhận hối lộ hoặc không đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng về tình huống cụ thể và các quy định liên quan đến việc nhận quà biếu trong từng trường hợp riêng biệt.
Kết luận:
Tội nhận hối lộ là một vấn đề nghiêm trọng trong hệ thống pháp luật và xã hội. Việc xác định thời điểm hoàn thành tội phạm này đòi hỏi sự cân nhắc và đánh giá cụ thể về từng trường hợp. Tuy nhiên, dựa trên quy định và quan niệm pháp luật, có thể kết luận rằng tội nhận hối lộ được coi là hoàn thành khi có sự nhận hối lộ hoặc khi có yêu cầu đòi hối lộ, và việc này có thể có nhiều biến thể tùy thuộc vào các tình huống cụ thể và các quy định liên quan. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc áp dụng và thực thi pháp luật một cách công bằng và có hiểu biết, để đảm bảo rằng tội phạm này không thể được chấp nhận trong xã hội và trong các tổ chức.
