Doanh nghiệp có quyền bắt lao động làm việc trong ngày lễ Quốc Khánh 2/9 không?
Ngày lễ Quốc Khánh 2/9 được coi là một trong những dịp lễ quan trọng và có ý nghĩa lịch sử tại Việt Nam. Tuy nhiên, không có ít trường hợp người lao động phải làm việc trong những ngày lễ này. Vậy doanh nghiệp có quyền bắt buộc người lao động đi làm trong dịp này không? Và người lao động sẽ được hưởng mức lương như thế nào khi làm việc trong ngày lễ? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết này.
Người lao động đi vào ngày lễ quốc khánh sẽ được hưởng lương như thế nào?
Người lao động có thể được nghỉ theo lịch quy định vào ngày lễ Quốc khánh. Tuy nhiên, một số đặc thù công việc ở một số ngành, nghề cần người lao động tiếp tục làm việc ngay cả trong ngày lễ.
Khi đi làm trong những ngày lễ như này, lương được tính theo quy định về làm thêm giờ:
1.1 Làm việc ban ngày trong ngày lễ
Dựa trên điểm c khoản 1 Điều 98 Bộ luật Lao động năm 2019 và lịch nghỉ hàng tuần của doanh nghiệp:
- Làm thêm vào ngày thường (thứ Hai): Lương ít nhất 150% so với mức lương ngày làm việc bình thường.
- Làm thêm vào ngày nghỉ hàng tuần (Chủ nhật): Lương ít nhất 200% so với mức lương ngày làm việc bình thường.
- Làm thêm vào ngày lễ Quốc khánh (thứ Sáu ngày 01/9 và thứ Bảy ngày 02/9): Lương ít nhất 300% so với mức lương ngày làm việc bình thường.
Nghĩa là, ngoài lương của ngày làm việc, người lao động còn nhận thêm mức lương làm thêm theo quy định trên.
1.2 Làm việc ban đêm trong ngày lễ
Khi làm việc ban đêm trong ngày lễ, dựa vào khoản 3 Điều 98 Bộ luật Lao động năm 2019:
- Người lao động sẽ được thêm 20% lương của công việc làm vào ban ngày cho ngày làm việc đó, cộng với lương làm thêm giờ của công việc bình thường.
Tổng cộng, khi làm việc vào ban đêm của ngày lễ Quốc khánh, người lao động sẽ nhận ít nhất 490% lương của ngày làm việc bình thường (đã bao gồm lương của ngày nghỉ).
Doanh nghiệp có quyền bắt lao động làm việc trong ngày lễ Quốc Khánh 2/9 không?
Căn cứ tại điểm a khoản 2 Điều 107 Bộ luật Lao động 2019 quy định về điều kiện sử dụng lao động làm thêm giờ như sau:
“Điều 107. Làm thêm giờ
1. Thời gian làm thêm giờ là khoảng thời gian làm việc ngoài thời giờ làm việc bình thường theo quy định của pháp luật, thỏa ước lao động tập thể hoặc nội quy lao động.
2. Người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm giờ khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu sau đây:
a) Phải được sự đồng ý của người lao động;
...”
Và tại Điều 108 Bộ luật Lao động 2019 có quy định:
“Điều 108. Làm thêm giờ trong trường hợp đặc biệt
Người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ vào bất kỳ ngày nào mà không bị giới hạn về số giờ làm thêm theo quy định tại Điều 107 của Bộ luật này và người lao động không được từ chối trong trường hợp sau đây:
1. Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật;
2. Thực hiện các công việc nhằm bảo vệ tính mạng con người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa, trừ trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người lao động theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động.”
Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động chỉ có quyền yêu cầu người lao động làm việc ngoài giờ khi có sự đồng ý của người lao động (Điều 107). Tức là, người lao động không bắt buộc phải đi làm vào các ngày nghỉ lễ, như ngày Quốc khánh 2/9, trừ khi họ đồng ý.
Tuy nhiên, Điều 108 nêu rõ các trường hợp đặc biệt mà người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ mà không cần sự đồng ý của họ. Các trường hợp này bao gồm việc thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến phòng quốc gia, an ninh, hoặc giải quyết các hậu quả nghiêm trọng từ thiên tai, hương hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa. Trong những trường hợp đặc biệt này, người lao động không có quyền từ chối làm việc.
Về cơ bản, mặc dù không phụ thuộc vào các trường hợp đặc biệt tại Điều 108, việc ép người lao động làm việc vào ngày nghỉ lễ như ngày Quốc khánh 2/9 mà họ không có đồng ý là vi phạm pháp luật. Trong trường hợp này, người lao động có quyền tố cáo vi phạm các cơ quan chức năng, theo quy định tại Điều 39 Nghị định 24/2018/ND-CP.
Tóm lại, doanh nghiệp không có quyền bắt buộc lao động làm việc trong ngày lễ Quốc khánh 2/9 trừ khi thuộc các trường hợp đặc biệt được quy định tại Điều 108 Bộ luật Lao động.
Người lao động có được ứng lương trong dịp lễ Quốc Khánh 2/9 không?
Theo Điều 101 của Bộ luật Lao động 2019:
- Người lao động có quyền tạm ứng tiền lương theo điều kiện mà cả hai bên (người lao động và người sử dụng lao động) đồng ý và không phải trả lãi cho số tiền tạm ứng.
- Trong trường hợp người lao động tạm thời nghỉ việc để thực hiện nghĩa vụ công dân kéo dài từ 01 tuần trở lên nhưng không quá 01 tháng thì người sử dụng lao động bắt buộc phải cho người lao động tạm ứng một khoản tiền tương ứng với số ngày nghỉ theo đồng lao động. Tuy nhiên, đối với trường hợp người lao động nhập ngũ sắc theo quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự, họ không được tạm ứng tiền lương.
- Khi người lao động nghỉ phép hàng năm, họ có quyền được tạm ứng một khoản tiền ít nhất bằng tiền lương của những ngày nghỉ.
Trên cơ sở Điều 101 này, khi nghỉ lễ Quốc khánh, nếu người lao động muốn tạm ứng tiền lương thì việc làm này sẽ dựa trên sự đồng ý giữa hai bên (người lao động và người sử dụng lao động). Tuy nhiên, Điều 101 không quy định cụ thể về việc tạm ứng tiền lương trong trường hợp nghỉ lễ. Mặt khác, Điều 101 chỉ rõ về việc làm tạm ứng tiền lương khi người lao động nghỉ phép hàng năm.
Như vậy, việc tạm ứng tiền lương khi nghỉ lễ Quốc Khánh chủ yếu dựa vào sự đồng tình giữa người lao động và người sử dụng lao động.
Kết Luận
Về pháp lý, người sử dụng lao động không có quyền bắt buộc lao động làm việc trong ngày lễ Quốc Khánh 2/9, ngoại trừ các trường hợp đặc biệt như nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, hoặc thiên tai, hỏa hoạn , dịch bệnh nguy hiểm. Người lao động cũng có quyền đòi lương cao khi làm việc trong ngày này. Muốn hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình khi làm việc vào các ngày lễ, tết, bạn có thể tham khảo thêm bài viết thông tin tại Thủ tục pháp luật.